Dagbatti - Bhushita Vasistha

म सात वर्षको थिएँ, अबोध बालकै थिएँ,
कुनै कुरा थिएन थाह, मस्त नींदमा थिएँ,
मलाइ घच्घच्याउंदै, उठाउँदै, ‘ल हिंड्, भने
अघोर मध्य रातमा धुरु धुरु रुँदै गएँ

यता लगे, उता लगे, कता कता कता लगे,
जता तता छ अन्धकार, अन्धकारमा लगे,
रुवाउँदै, फकाउदै, फुल्याउँदै लगे लगे
खुरुक्क आर्यघाटको महामसानमा लगे !

चिता थियो, प्रशस्त दाउरा बिछान झै थियो,
उ माथि एक लम्ब लाश लम्पसारमा थियो,

नसाहरु लुला भए, समस्त चेतना सुते,
सुषुप्त पूर्वजन्मका अनेक वेदना उठे

पहाडबाट रत्न झैं गर्भबाट निस्किएँ,
पिएर दूध तीन चार वर्षसम्म हुर्किएँ,
उही शरीरलाइ हाथ ! मै जलाउने भएँ ?
म खुम्चिएँ ! म आत्तिए ! म झस्किएँ ! म तर्सिएँ !

सबै जना बडा थिए, म सूक्ष्म कीट झैं थिएँ
न बोल्न सक्दथें त्यहाँ न जोड चल्दथ्यो त्यहाँ
बनाइ नग्न, मुण्ड औ दिए प्रदीप हातमा
त्यही लिएर घाटमा चिता वरीपरी घुमें

बतास सिर्सिराउँथ्यो, म चाहिं लुग्लुगाउँथें,
त्यहीं नजीक बाग्मती बहेर कुल्कुलाउँथिन्,

मसान-घाटमा यताउती जती जना थिए
कुनै त सुँक्क गर्दथ्य, कुनै त घुँक्क गर्दथ्य,

प्रवाह रक्तको उही र मांस, धर्म जो उही
आवाज, रुप यी उही र भावना सबै उही

म को थिएँ ! कहाँ थिएँ ! कठै !! अचेत झैं भए
तथापि दागदीप त्यो स्वयं दिनै पर्यो दिएँ

Ma sat barshako thie, abodh balkai thie,
Kunai kura thiena thaha, masta nindama thie,
Malai ghachghachyaundai, uthaundai, ‘l hind, bhane
Aghor madhya raatma dhuru dhuru rundai gae

Yata lage, uta lage, kata kata kata lage,
Jata tata chha andhakar, andhakarma lage,
Ruwaundai, phakaudai, phulyaundai lage lage
Khurukka aaryaghatko mahamasanama lage !

Chita thiyo, prashasta daura bichhana jhai thiyo,
U mathi eka lamba lash lampasarma thiyo,

Nasaharu lula bhae, samasta chetana sute,
Sushupta purwajanmaka anek wedana uthe

Pahadbata ratna jhai garbhabata niskie,
Piera dudh tina char warshasamma hurkie,
Uhi shariralai hath ! Mai jalaune bhae ?
Ma khumchie ! Ma aattie ! Ma jhaskie ! Ma tarsie !

Sabai jana bada thie, ma sukshma kit jhai thie
Na bolna sakdathe tyaha na jod chaldathyo tyaha
Banai nagna, munda au die pradip hatma
Tyahi liera ghatma chita waripari ghume

Batas sirsiraunthyo, ma chahi luglugaunthe,
Tyahi najik bagmati bahera kulkulaunthin,

Masana-ghatma yatauti jati jana thie
Kunai ta sunkka gardathya, kunai ta ghunkka gardathya,

Prawaha raktako uhi ra mansa, dharma jo uhi
Aawaj, rup yi uhi ra bhawana sabai uhi

Ma ko thie ! Kaha thie ! Kathai !! Achet jhai bhae
Tathapi dagadip tyo swayan dinai paryo die